Βαρκελώνη

(Barcelona). Πόλη (1.496.266 κάτ. το 2000) της ΒΑ Ισπανίας στις ακτές της Μεσογείου, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας (7.728 τ. χλμ., 4.804.626 κάτ. το 2001) και του γεωγραφικού διαμερίσματος της Καταλονίας. Είναι χτισμένη σε παράλια πεδινή έκταση, μεταξύ των εκβολών των ποταμών Λιομπρεγκάτ και Μπεσός, στην παρυφή μιας σειράς λόφων, ανάμεσα στους οποίους ξεχωρίζουν ο Τιμπιντάμπο (532 μ.) και ο Μόντχουιτς (173 μ.). Σύμφωνα με την παράδοση, η Β. ιδρύθηκε από τους Καρχηδονίους και μάλιστα η ονομασία της λέγεται ότι προήλθε από το όνομα της διάσημης οικογένειας των Βάρκα ή Μπάρκα (Barca). Υπήρξε σημαντικό ρωμαϊκό κέντρο (Barcino), αλλά έπειτα την κατέλαβαν οι Βησιγότθοι (5ος αι. μ.Χ.) και την έκαναν πρωτεύουσα του βασιλείου τους. Περιήλθε για λίγο διάστημα στην κατοχή των Αράβων (8ος αι.) και το 801 των Φράγκων του Καρλομάγνου, ο οποίος τη διάλεξε για πρωτεύουσα της Ισπανικής Μαρκιονίας (Marca Hispanica). Η Μαρκιονία έγινε ανεξάρτητη υπό τους κόμητες της Β., οι οποίοι τελικά επεξέτειναν την κυριαρχία τους σε ολόκληρη την Καταλονία. Όταν η τελευταία ενώθηκε με το βασίλειο της Αραγονίας (12ος αι.), η Β. διατηρήθηκε ως πρωτεύουσα, αυξάνοντας διαρκώς την οικονομική και εμπορική της σπουδαιότητα, ειδικά στις συναλλαγές της με την Ανατολή. Από τον 16o αι. και ύστερα, η παρουσία των Τούρκων στη Μεσόγειο και το μονοπώλιο της Καστίλης στο εμπόριο με την Αμερική προκάλεσαν τη βαθμιαία παρακμή της πόλης, που παρατάθηκε έως τις αρχές του 19ου αι. Η Β. ήταν πάντοτε οχυρό του καταλονικού αυτονομιστικού κινήματος και υπήρξε θέατρο διαφόρων εξεγέρσεων εναντίον της κεντρικής εξουσίας της Ισπανίας, ενώ το 1931, με την πτώση της μοναρχίας, ανακηρύχτηκε πρωτεύουσα αυτόνομου κράτους. Δεύτερη πόλη της Ισπανίας σε αριθμό κατοίκων (μετά τη Μαδρίτη), η Β. είναι ωστόσο το μεγαλύτερο λιμάνι, στο οποίο εισρέουν τα προϊόντα (κάρβουνο, χάλυβας, βαμβάκι) που κατά ένα μέρος τροφοδοτούν τις βιομηχανίες της, τις κυριότερες της χώρας: υφαντουργικές, μηχανουργικές, μεταλλουργικές, χημικές, αεροναυπηγικές, αυτοκινητοβιομηχανίες κλπ. Πολύ μεγάλη κίνηση έχει και ο αερολιμένας, που βρίσκεται στη βιομηχανική ζώνη Οσπιταλέτ, κοντά στις εκβολές του Λιομπρεγκάτ. Πολεοδομικά, η πόλη αποτελείται από δύο τμήματα που τα συνδέει η Πλάθα ντε Καταλούνια: την παλιά πόλη που εκτείνεται ΝΑ προς το λιμάνι και έχει τα κυριότερα μνημεία (μεταξύ των οποίων η επιβλητική γοτθική μητρόπολη του 14ου-15ου αι., το παλιό βασιλικό ανάκτορο, που φιλοξενεί διάφορα μουσεία, και οι εκκλησίες της Σάντα Μαρία ντελ Μαρ και του Σαν Πάμπλο ντελ Κάμπο) και τη σύγχρονη πόλη, την Ενσάντσε, που απλώθηκε προς τα βόρεια και τα δυτικά με πλατιές λεωφόρους και ευθύγραμμους δρόμους. Από τα σύγχρονα μνημεία, το πιο χαρακτηριστικό είναι η νεογοτθική εκκλησία, η αφιερωμένη στην Αγία Οικογένεια, που έμεινε ημιτελής· ενδιαφέρον είναι επίσης το Πουέμπλο Σπανιόλ, σύνολο αναπαραστάσεων διαφόρων οικοδομημάτων του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, όλων των περιοχών της Ισπανίας. Η Β. είναι ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά κέντρα της χώρας, με ονομαστό πανεπιστήμιο, πολυάριθμα μουσεία, ορισμένα από τα οποία βρίσκονται στο πάρκο του Μόντχουιτς και περιλαμβάνουν ενδιαφέροντα τμήματα ρομανικής τέχνης. Έχει επίσης, πλούσιες βιβλιοθήκες, ενώ εκεί εδρεύει και το Μουσείο Πικάσο. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες η δράση των εξτρεμιστών Βάσκων (όπως η οργάνωση ΕΤΑ) είχε προσδώσει στη Β. -κέντρο της Καταλονίας- τον χαρακτήρα της επικίνδυνης πόλης για τους ξένους επισκέπτες. Όμως, το 1992 έγινε διεθνώς γνωστή με την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων, οι οποίοι στέφθηκαν από μεγάλη επιτυχία και χάρισαν στην πόλη μια νέα αίγλη, η οποία συνοδεύτηκε από πλούσιες και ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Εξάλλου, σύμβολο της πόλης αποτελεί η ποδοσφαιρική ομάδα της πόλης, η περίφημη Μπαρτσελόνα, με εκατομμύρια φίλους σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Συνδιάσκεψη της Β. Διάσκεψη που έγινε στη Β. από τις 10 έως τις 20 Απριλίου 1921, με σκοπό τη ρύθμιση ζητημάτων που αφορούσαν τις διεθνείς συγκοινωνίες και μεταφορές. Η διάσκεψη αυτή, που συγκλήθηκε από την Κοινωνία των Εθνών (ΚΤΕ, τον προγονικό του ΟΗΕ, κατά τον Μεσοπόλεμο, οργανισμό διεθνούς συνεννόησης μεταξύ των κρατών), με βάση το άρθρο 338 της συνθήκης των Βερσαλιών του 1919, όριζε το καθεστώς των οδών διεθνούς ενδιαφέροντος, αλλά δεν καταργούσε την ισχύ των προηγούμενων συναφών ειδικών συνθηκών, εκτός από τις περιπτώσεις εκείνες που συγκρούονταν με τους διεθνείς κανόνες που είχαν θεσπιστεί στη σύμβαση της Β. Επιπλέον, όριζε την ίδρυση της Οργάνωσης διαμετακόμισης, που αποτελούσε ένα είδος τεχνικού βοηθητικού οργάνου της KTE και απαρτιζόταν από τη γνωμοδοτική επιτροπή, στην οποία μετείχαν αντιπρόσωποι των πολιτειών που ήταν διαρκή μέλη του συμβουλίου της KTE καθώς και αντιπρόσωποι από τις πολιτείες που είχαν πάρει μέρος στη διάσκεψη, από τη γενική συνδιάσκεψη, την οποία συγκροτούσαν αντιπρόσωποι όλων των πολιτειών-μελών της ΚΤΕ, και από τη γενική γραμματεία, που ήταν τμήμα της γραμματείας διαμετακόμισης της ΚΤΕ. Τμήμα του λιμανιού της Βαρκελώνης, που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στη δυτική Μεσόγειο. Κεντρικός δρόμος της Βαρκελώνης, που έχει όψη σύγχρονης πόλης, παρά τα πολυάριθμα μνημεία του παρελθόντος της. Άποψη της Βαρκελώνης· είναι η δεύτερη πόλη της Ισπανίας σε αριθμό κατοίκων (μετά τη Μαδρίτη).